Autor: Piotr Szubarczyk
28 listopada 1918 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret o powołaniu Marynarki Wojennej RP. Data dekretu nie była przypadkowa. Tego dnia mijała kolejna rocznica sławnej bitwy morskiej pod Oliwą, którą się uważa za historyczny początek polskiej marynarki wojennej.
W czasie wojny z bolszewikami w latach 1919-1920 odradzającą się polską marynarką kierowała Sekcja Marynarki w Ministerstwie Spraw Wojskowych, później Departament dla Spraw Morskich (DSM). Od 1 stycznia 1922, aż do wybuchu II wojny światowej, było to Kierownictwo Marynarki Wojennej (KMW).
We wrześniu 1939 KMW ewakuowało się do Pińska na Polesiu (obecnie w granicach Białorusi), gdzie mieliśmy silną Flotyllę Rzeczną Marynarki Wojennej – ponad 100 jednostek bojowych i transportowych. Kiedy po agresji sowieckiej na Polskę sytuacja stała się beznadziejna, generał Franciszek Kleeberg rozkazał zatopienie jednostek, by nie dostały się w ręce sowieckiego agresora. Postąpił zgodnie ze starym obyczajem morskim. Sowieci w akcie zemsty zamordowali w Mokranach kilkudziesięciu oficerów i marynarzy. Była to największa zbiorowa zbrodnia sowiecka na polskich jeńcach wojennych w roku 1939.
Oficerowie i marynarze polscy umierali w sowieckiej niewoli nie tylko w Mokranach. Kontradmirał Xawery Czernicki, szef służb technicznych Marynarki Wojennej, został zamordowany w Katyniu. Jego imię nosi okręt polskiej floty wojennej – ORP „Kontradmirał Xawery Czernicki”, który był okrętem dowodzenia Stałym Zespołem Obrony Przeciwminowej NATO. 5 października 2007 Prezydent RP Lech Kaczyński mianował pośmiertnie Xawerego Czernickiego do stopnia wiceadmirała floty. Kpt. inż. Edwin Marian Finger także zamordowany w Katyniu. Por. Mikołaj Genzel z ORP „Pińsk” zamordowany w Charkowie. Por. Henryk Gorzechowski,jako jeniec w obozie kozielskim, wyrzeźbił 28 lutego 1940 na sosnowej desce wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej, zwany dziś Matką Boską Katyńską. Płaskorzeźba znajduje się obecnie w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie. Por. Józef Graniczny, dowódca pododdziałów nurków w porcie wojennym w Gdyni, zamordowany w Katyniu. Kpt. Idzi Stefan Grudniewicz zamordowany w Katyniu. Por. Bolesław Hagmajer z Flotylli Pińskiej, zamordowany w Charkowie. Kpt. Władysław Jasik, dowódca oddziału kanonierek Flotylli Pińskiej, zamordowany w Charkowie. Kpt. Eugeniusz Jóźwikiewicz zamordowany w Katyniu. Kmdr por. Wiktor Kaczyński zamordowany w Katyniu. Kmdr por. Stanisław Kamieński zamordowany w Katyniu. Kpt Tadeusz Karge zamordowany w Katyniu. Kpt. Jan Kierkus zamordowany w Charkowie. Kpt. Wincenty Kitlas z Flotylli Pińskiej zamordowany w Katyniu. Kpt. Rudolf Kuzio, dowódca ORP „Generał Szeptycki”, zamordowany w Katyniu. Kpt. Bronisław Lubinkowski z Flotylli Pińskiej zamordowany w Katyniu. Por. Stanisław Maltze, prawnik z Flotylli Pińskiej, zamordowany w Charkowie. Kpt. Narcyz Małuszyński z Flotylli Pińskiej zamordowany w Katyniu. Por. Janusz Marciniewski, dowódca ORP „Admirał Sierpinek”, zamordowany w Charkowie. Kpt. Andrzej Marzecki, dowódca ORP „Horodyszcze”, zamordowany w Katyniu. Por. Jan May zamordowany w Mokranach. Kmdr lekarz Leon Moszczeński zamordowany w Katyniu. Por. Stefan Murza-Murzicz Bej, polski Tatar, oficer Flotylli Pińskiej, zamordowany w Charkowie. Kpt. inż. Michał Niemirski zamordowany w Katyniu. Por. Gotfryd Niezabitowski zamordowany w Katyniu. Kmdr dypl. Ludwik Pawlikowski zamordowany w Katyniu. Kmdr ppor. Roman Pufahl zamordowany w Katyniu. Kpt. Edward Rojek zamordowany w Katyniu. Kmdr por. inż. Aleksander Sadowski zamordowany w Katyniu. Mjr Kazimierz Siekierzyński z Flotylli Pińskiej zamordowany w Katyniu. Kmdr ppor. Włodzimierz Staszkiewicz zamordowany w Katyniu. Kpt. Henryk Sułkowski zamordowany w Twerze. Mjr Wacław Szpinko zamordowany w Charkowie. Mjr lekarz Zygmunt Szymkiewicz, organizator Szpitala Morskiego w Gdyni Oksywiu, zamordowany w Katyniu. Kpt. Karol Taube zamordowany przez sowietów w nieznanym miejscu. Ppłk. dr praw Artur Wiśniewski zamordowany w Katyniu. Kpt Marian Wiśniewski zamordowany w Katyniu. Ppor. Zygmunt Wojciechowski zamordowany w Katyniu. Kmdr ppor. Wiktor Wojnicz zamordowany przez sowietów w nieznanym miejscu. Por. lekarz Kazimierz Woźny zamordowany w Katyniu. Kpt. Arkady Zahorański-Kisiel zamordowany w Charkowie.
28 listopada roku 2000, w 82 rocznicę utworzenia Polskiej Marynarki Wojennej, w roku 60-lecia zbrodni katyńskiej, na frontonie budynku Dowództwa Marynarki Wojennej RP w Gdyni odsłonięto tablice upamiętniające marynarzy, którzy swą ostatnią wachtę pełnili na „nieludzkiej ziemi”. Są to nazwiska dzieci i wnuków powstańców styczniowych, wielkopolskich, śląskich, orląt lwowskich, żołnierzy z wojny polsko-bolszewickiej, twórców Polskiej Marynarki Wojennej i szkolnictwa morskiego w Polsce, budowniczych gdyńskiego portu i polskiego przemysłu stoczniowego.
Na froncie z Niemcami marynarka polska nie miała szans, ze względu na techniczną i ilościową przewagę wroga. Trzon polskiej floty wysłano do Wielkiej Brytanii, gdzie powstawała Polska Marynarka Wojenna w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, u boku aliantów. Poza jednostkami z kraju, dzierżawiła ona okręty brytyjskie. Inne jednostki, które zostały w kraju, zatopiono, by nie dostały się w ręce niemieckie. Niektóre internowano w Szwecji.
Po wojnie, pod kuratelą sowietów, utworzono Dowództwo Marynarki Wojennej. Przedwojenni oficerowie byli infiltrowani przez służby sowieckie, na wielu z nich dokonano mordów sądowych z oskarżenia o spisek przeciwko władzy sowieckiej w Polsce. Najbardziej znanym spośród represjonowanych był kontradmirał Adam Mohuczy, pełniący obowiązki dowódcy Marynarki Wojennej. Skazany na więzienie, prawdopodobnie z powodu uczestnictwa w młodości w wojnie z bolszewikami, umarł w więzieniu w Sztumie. W latach 1951-1952 odbył się komunistyczny „proces komandorów” MW w Warszawie, zakończony wyrokami śmierci. Napiszemy o tym szerzej przy innej okazji.
Od roku 1990 trwa modernizacja Marynarki Wojennej i dopasowywanie jej do struktur NATO. Usuwa się jednostki sowieckie, buduje się nowe. Polska otrzymała od USA fregaty rakietowe, od Norwegii okręty podwodne, jednak stan wyposażenia polskiej Marynarki Wojennej jest niedostateczny. Mimo to polscy marynarze uczestniczyli w operacjach natowskich, m.in. w Pustynnej Burzy.
Tragedia Smoleńska 10 kwietnia 2010 roku dotknęła także Marynarkę Wojenną RP. Zginął wtedy jej dowódca, wiceadmirał Andrzej Karweta, Obecnie dowódcą Marynarki Wojennej RP jest wiceadmirał Jarosław Ziemiański, który pełni tę funkcję w ramach Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych. Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych RP jest więc de facto dowódcą polskiej Marynarki Wojennej.
Flaga Dowódcy Marynarki Wojennej RP
Orzeł – godło Marynarki Wojennej RP. Autor grafiki Poznaniak (2006), źródło Wikipedia.
